De ultieme tips om stress bij kinderen tegen te gaan
Ieder kind voelt af en toe stress. Een moeilijke toets, een belangrijke sportwedstrijd, … Een gezonde dosis spanning houdt je kind op dat moment alert. Langdurige stressgevoelens zijn wél problematisch en hebben allerlei negatieve gevolgen. Hoe herken je de signalen van stress bij je kind? En hoe leren jullie er allebei mee omgaan?
Wat is stress?
Stress is de spanning die je kind voelt wanneer hij een belangrijke prestatie moet leveren. Het lichaam gaat in overlevingsmodus: de bloeddruk en hartslag verhogen, de spieren spannen zich op, en hormonen als adrenaline en cortisol scherpen het concentratievermogen aan. Na de inspanning ebt die gezonde stress meestal snel weg.
Wanneer wordt stress bij kinderen een probleem?
Gevoelens van stress worden problematisch als ze blijven duren. Door de aanhoudende druk krijgt een kind het steeds moeilijker om zich te ontspannen, wat leidt tot een constant gevoel van onrust en angst. Op lange termijn kan chronische stress tijdens de kindertijd de kans vergroten op depressies, verslavingen, zwaarlijvigheid en hart- en vaatziekten.
Wat veroorzaakt stress bij kinderen?
De oorzaken kunnen uiteenlopend zijn: spanningen thuis, problemen op school (bijvoorbeeld pestgedrag of faalangst), of grote veranderingen zoals een scheiding of verhuizing.
Hoe herken je stress bij je kind?
Het is niet zo gemakkelijk om stresssignalen bij kinderen te herkennen. In tegenstelling tot volwassenen zullen ze hun gevoelens niet snel als ‘stress’ bestempelen.
Wees op je hoede voor negatief gedrag. Boosheid, agressie en geschreeuw, maar ook somberheid, concentratieproblemen en huilbuien tonen aan dat je kind hulp nodig heeft. Op lichamelijk vlak kan stress zich dan weer uiten als een moeilijk verklaarbare hoofd- en buikpijn, slapeloosheid, een verminderde eetlust, en zelfs braakneigingen of flauwtes.
Hoe kunnen jij en je kind omgaan met stress?
Het is geen goed idee om elk obstakel zélf aan te pakken. Als je kind al vroeg leert hoe hij moet omgaan met stress, dan is hij beter gewapend tegen tegenslagen op latere leeftijd.
Daarbij kijkt een kind in de eerste plaats naar zijn ouders. Durf naar jezelf te kijken: hoe ga jij om met stressvolle situaties? Verwacht je te veel van je kind? Bescherm je hem misschien te veel? De onderstaande tips kunnen je helpen om de juiste balans te vinden.
Tip #1: Geef het goede voorbeeld
Probeer het goede voorbeeld te geven door zelf tijd vrij te maken voor ontspanning, rust en slaap. Zorg voor genoeg quality time met je kind, inclusief voldoende beweging, gezonde buitenlucht en warme knuffels. Huidcontact is van onschatbare waarde voor de verlichting van stress.
Door afwisseling en ontspanning te voorzien buiten de schooluren, spendeert je kind ook niet onnodig veel tijd aan huiswerk.
Tip #2: Minder druk en vergelijkingen met anderen
Kinderen zijn niet allemaal even stressgevoelig, en ook hun reacties op stresserende omstandigheden kunnen verschillen. Toch is er één aanpak die voor iedereen wonderen doet: minder druk opleggen.
Vergelijk je kind dus zeker niet met zijn klasgenoten. Het is voor je kind erg belangrijk om een eigen uniek leerritme te volgen. Forceren heeft vaak zelfs een averechts effect, want dan ga je dingen vragen en verwachten waar je kind misschien helemaal niet klaar voor is.
Tip #3: Een realistische en positieve focus
Staar je niet blind op klasgemiddelden of de mediaan, maar toon geduld en focus op datgene wat wél goed gaat. Stel realistische verwachtingen in lijn met het tempo van je kind, focus op vooruitgang en durf je studie- of schoolkeuze in vraag stellen: is dit het beste voor jouw kind?
“Positieve taal kan wonderen doen: de prestatie benadrukken in plaats van op de fouten te wijzen. Elk kind kan heel veel. Geen enkel kind kan alles.”
Wendy Peerlings – ‘Stresskids’ (2008)
Tip #4: Bereid je kind voor op verandering
Gaat je kind binnenkort naar een nieuwe school? Krijgt hij er een broer of zus bij? Of is er een andere grote (verwachte) verandering in jullie leven? Bereid je kind dan voor door erover te praten en zijn gevoelens te bespreken. Als hij agressief wordt, probeer dan om zelf kalm te blijven, maar stel je grenzen op een positieve manier.
Wat als je kind een stress- of paniekaanval krijgt?
Luister dan vooral goed. Laat je kind benoemen wat hem stress geeft op dat moment, dat helpt om gefocust te blijven. Benadruk het positieve: wat ging er tot nu toe al (heel) goed? Wat kan hij al? Vraag ook hoe hij zich graag ontspant – en hoe jij daarbij kan helpen. Denk in oplossingen, niet in problemen.