Alles wat je moet weten over de ramadan en Eid al-Fitr (Suikerfeest)
De ramadan kennen we als vastenmaand en het Suikerfeest als de afsluiter ervan. Maar eigenlijk is het veel meer. Enkele collega’s van MyFamily vertelden openhartig hoe zij deze maand beleven. Er zijn nog veel misvattingen zo blijkt. Die helpen we graag de wereld uit.
Wie mag er meedoen met de ramadan?
Volgens het islamitische geloof moet iedereen die moslim is, meedoen aan de ramadan. Iedereen in goede gezondheid mag vanaf de puberteit meedoen. Ook niet-moslims.
Sommigen krijgen een vrijstelling. Zij mogen kiezen of ze al dan niet meedoen in functie van hun gezondheid en hoe ze zich voelen. Je mag immers nooit je eigen gezondheid in gevaar brengen.
- Kinderen (Het is wel verplicht voor meisjes vanaf hun eerste menstruatie en voor jongens vanaf 12 jaar.)
- Reizigers die lang onderweg zijn
- Ouderen
En soms is het zelfs helemaal verboden:
- Vrouwen tijdens hun menstruatiecyclus
- Zwangere vrouwen wiens gezondheid het niet toelaat
- Zieken
Wie niet mag meedoen moet in ruil een aalmoes (Fidya) van ongeveer 5 euro per dag betalen. Of je mag de dagen waarop je niet mocht/kon vasten inhalen voor de volgende ramadan.
Wat mag er wel en niet tijdens de ramadan?
Als we kort door de bocht gaan, mag je tijdens deze maand niet eten, drinken, roken, of geslachtsgemeenschap hebben tussen zonsopgang en zonsondergang. Nee, ook geen glaasje water wanneer het 30°C is. Tussen zonsondergang en zonsopgang mag dat allemaal wel. Maar ook weer niet in extreme mate. Het is de bedoeling dat moslims zich inleven in de situatie van minderbedeelden tijdens deze periode en dat ze niemand in verleiding brengen.
Wanneer is het ramadan?
De vraag is makkelijker dan het antwoord. In België is het in 2024 van maandag 11 maart bij zonsopgang tot dinsdag 9 april bij zonsondergang ramadan. Elders in de wereld kan dat een dag vroeger of later starten en eindigen. Dat komt omdat het begin bepaald wordt door de stand van de maan. En die is niet overal hetzelfde.
Binnen de Islam zijn er net zoals in andere godsdiensten verschillende geloofsgemeenschappen. Dat heeft ook invloed op de startdatum. Zo beginnen de inwoners van Maghreb meestal een dag later dan zij die de telling van Mekka volgen. Vele moslimgemeenschappen bepalen de maanstand nog met het blote oog. Turken berekenen de maanstand intussen met technologische middelen.
In 2022 viel de ramadan quasi samen met april. Dat is niet elk jaar zo. De islamitische kalender telt in maanmaanden. Een nieuwe maand begint dus op de dag dat de nieuwe maan zichtbaar is. Daardoor start de negende maanmaand, ramadan, elk jaar ongeveer 10 dagen vroeger. In 2025 zal dat dus begin maart zijn. Elke 30 jaar is de cirkel rond en valt de start op dezelfde datum.
Hoe bereiden moslims zich voor op de ramadan?
Een maand vasten vraagt veel energie. Daarom geeft een goede voorbereiding meer kans op slagen. Sommigen zorgen ervoor dat alles netjes opgeruimd en gepoetst is voor de start. Er wordt ook al wat voorbereid voor de maaltijden. Denk aan loempia’s of andere bladerdeeghapjes op voorhand klaarmaken en invriezen.
In vele Marokkaanse gezinnen staat er tijdens een Iftar (maaltijd tijdens de ramadan) Harira op het menu, een smakelijke en goedgevulde soep. Zeker eens proberen!
“Door overdag te vasten beleef je de geur van eten anders, intenser.”
Hoe ziet een doorsnee dag eruit?
Een ramadandag begint rond zonsopgang met het ochtendgebed (Fajr), het eerste van de vijf dagelijkse gebeden. Tot aan het avondgebed (Maghrib) rond zonsondergang moeten moslims vasten. Wist je dat een ramadankalender het exacte begin- en einduur aangeeft? Die is gericht op de stand van de zon in Mekka. Zo bidden alle moslims ter wereld op hetzelfde moment. Het kan dus best zijn dat de gebedstijden niet helemaal samenvallen met het opkomen en ondergaan van de zon.
Een glas melk en een dadel verbreken de dagelijkse vastenperiode. Deze traditie gaat terug tot de profeet Mohammed die zo zijn vasten verbrak. Dan volgt een maaltijd (Iftar), vaak in familiekring. Voor wie eenzaam of arm is organiseren moskeeën of verenigingen een Iftar. Na die uitgebreide maaltijd gaan moslims naar de moskee. Voor het Fajr-gebed eten of drinken sommigen nog iets kleins.
Wat is het moeilijkste aan de ramadan?
Bij elke nieuwe vastenmaand zijn de eerste drie dagen het moeilijkst omdat je lichaam moet wennen aan het nieuwe ritme. Ook na afloop is het altijd weer even aanpassen aan een ander eet- en dagpatroon.
Wanneer de ramadan tijdens een warme zomer valt, is het extra zwaar. De periode van vasten is dan langer en warm weer vraagt meer energie.
De dagen waarop je niet mag meedoen, kan je wel inhalen voor de volgende ramadan. Die inhaaldagen zijn vaak lastiger omdat je het op eigen houtje moet doen. Vasten in groep werkt verbindend en gaat daarom vlotter.
Is de ramadan meer dan een vastenmaand?
De ramadan is veel meer dan enkel vasten. Het is een van de vijf zuilen binnen de Islam, naast de geloofsbelijdenis, bidden, aalmoezen geven aan armen en de bedevaartstocht naar Mekka.
Het is als het ware een zuivering van de ziel. Tijdens deze maand proberen moslims een beter mens te worden en de situatie van minderbedeelden te ervaren en zo beter te begrijpen. Vasten is bovendien gezond voor je lichaam omdat het onder andere je metabolisme verbetert.
“De ramadan is een zuivering van de ziel.”
Moslims geven doorheen hun hele leven aalmoezen aan armen (Zakaat), maar tijdens de ramadan zijn er verenigingen die extra geld inzamelen. Je kan de vastenmaand pas echt afsluiten door de Zakat al-Fitr te betalen. Ongeacht je inkomen betaal je één van de laatste dagen van de ramadan ongeveer 5 euro per persoon binnen je gezin.
Over gezinnen gesproken. De ramadan is ook een maand om extra samen te komen met de hele familie. Het is niet ongebruikelijk dat families die uitgewaaierd zijn over verschillende landen zich in deze periode herenigen. De Islam is sowieso heel familiegericht, waardoor de tradities vaker van generatie op generatie worden doorgegeven.
Een speciale nacht binnen de ramadan is de nacht van de kracht (Laylat al-Qadr). Tijdens de laatste tien dagen gaan moslims massaal naar een moskee om te bidden. Hiermee herdenken ze de nacht waarin de eerste verzen van de Koran voor het eerst aan de profeet Mohammed werden geopenbaard.
Wat is het Suikerfeest?
Het Suikerfeest (Eid al-Fitr) is de afsluiter van de ramadan. Maar eigenlijk is de Nederlandse benaming niet goed gekozen. Het feest heeft immers niet te maken met suiker. De letterlijke vertaling is eigenlijk ‘feest dat de vastentijd verbreekt’. We noemen het dus beter Ramadanfeest.
Waar komt de naam Suikerfeest dan vandaan? In het Turks noemen ze deze dag het feest van de dankbaarheid, Sükür Bayrami. Lang geleden werden Sükür (dankbaarheid) en Seker (suiker) op dezelfde manier geschreven. Zo ontstond de vertaling Suikerfeest. Het is dus helemaal niet zo dat er op Eid al-Fitr veel suiker wordt gegeten.
Dit jaar zal Eid al-Fitr in België op woensdag 9 april vallen. Ook deze datum is afhankelijk van de stand van de maan.
Op deze feestdag gaat iedereen ’s ochtends naar de moskee voor een speciaal ochtendgebed. Na dit gebed feliciteren moslims elkaar. Daarna is er een uitgebreid ontbijt met het gezin. ’s Avonds sluit de hele familie deze feestdag af met een groot feest. Iedereen is piekfijn uitgedost en een overdaad aan cadeautjes kan uiteraard niet ontbreken.
Wat mag je iemand wensen tijdens de ramadan en Eid al-Fitr (Suikerfeest)?
Tijdens de vastenmaand kan je iemand Ramadan Mubarak, Ramadan Kareem of Ramadan Mabrouk wensen. Dat betekent gezegende ramadan.
Op Eid al-Fitr zeg je Eid Mubarak (gezegend feest).
